Hoe filter je water tijdens een meerdaagse trektocht?

Hoewel mensen vaak de termen "water filteren" en "water zuiveren" door elkaar gebruiken, zijn er wel degelijk verschillen tussen de twee.

Water filteren houdt in dat je fysieke onzuiverheden uit het water haalt, zoals vuildeeltjes, zand, roest en bepaalde micro-organismen. Dit gebeurt door filters van materialen zoals koolstof, keramiek of glasvezel te gebruiken. Deze filters vormen een barrière die de onzuiverheden tegenhoudt. Dit is erg effectief om zichtbare deeltjes te verwijderen en de helderheid van het water te verbeteren. Sommige filters verminderen ook bepaalde onaangename smaken en geuren.

Aan de andere kant verwijst water zuiveren naar het proces waarbij microbiologische en chemische verontreinigingen uit het water worden verwijderd of verminderd. Dit betekent dat je bacteriën, virussen, parasieten en andere schadelijke micro-organismen die ziekten kunnen veroorzaken, doodt, inactief maakt of uit het water haalt. Er zijn verschillende technieken om water te zuiveren, waar we later meer over vertellen. Het doel van waterzuivering is om te voorkomen dat ziekten worden overgedragen.

Wanneer je buiten bent, is het van groot belang om te weten hoe je veilig water kunt drinken. Zelfs in water dat er schoon uitziet, kunnen micro-organismen, chemicaliën en zware metalen zitten. Deze kunnen in het water terechtkomen door verschillende bronnen, zoals ontlasting van mens en dier, karkassen, menselijk afval en industriële vervuiling.

De veiligheid en zuivering van het water is afhankelijk van de omgeving waarin je je bevindt. In onbewoonde gebieden is de natuurlijke kans op ziekteverwekkers in het water meestal kleiner dan in bewoonde gebieden.

Toch kunnen micro-organismen overal voorkomen. Daarom is het verstandig om altijd water te zuiveren: zelfs als het rechtstreeks uit een ongerepte bergstroom komt. Kies daarom een zuiveringsmethode die parasieten, eencellige organismen en bacteriën verwijdert.

Daarnaast moet je ook uitkijken voor water dat mogelijk vervuild is met chemicaliën en zware metalen. Deze verontreinigingen worden meestal veroorzaakt door industriële vervuiling, maar kunnen ook afkomstig zijn van menselijk afval, zoals vuilnis en rioolwater. Als water in aanraking is gekomen met dorpen, steden en industrie, gebruik je het beste speciale filters die ook chemicaliën en zware metalen verwijderen.

Het is verstandig om vooraf wat onderzoek te doen naar het gebied waar je naartoe gaat. Zo kun je je alvast oriënteren op de verschillende waterbronnen. Dit helpt je bij het kiezen van de juiste filtermethode, zodat je tijdens je hike schoon drinkwater tot je beschikking hebt.

Rivieren, beken en meren 

Tijdens een avontuurlijke tocht zijn rivieren, beken en meren vaak betrouwbare bronnen van water. Ze bieden meestal voldoende water om te tappen, maar het is belangrijk om selectief te zijn bij het kiezen van de juiste plek. Hier zijn een paar tips:

• Ga voor stromend water: Als je kunt, kies dan voor stromend water boven stilstaand water. Stromend water heeft over het algemeen minder kans op verontreinigingen. Het is een goede keuze omdat het zichzelf continu ververst.
• Let op mogelijke bronnen van vervuiling: Vermijd gebieden waar er mogelijke bronnen van vervuiling zijn, zoals veehouderijen of menselijke activiteit in de buurt. Deze bronnen kunnen bacteriën of andere verontreinigingen in het water brengen, wat een risico kan vormen voor je gezondheid.

Sneeuw en smeltwater

Als je trektocht je naar bergachtige gebieden brengt, kun je smeltwater en sneeuw als waterbronnen overwegen. Smeltwater van gletsjers en sneeuwvelden kan een uitstekende bron zijn van schoon drinkwater. Zorg er echter voor dat je smeltwater ver weg van mogelijke vervuiling door dieren of menselijke activiteit verzamelt. 

Regenwater

Tijdens je trektocht kun je ook gebruikmaken van regenwater als waterbron. Het opzetten van een regenopvangsysteem, zoals een tarp of een regenwaterzak, kan je voorzien van voldoende water tijdens periodes van regenval. Verzamel het regenwater in schone containers en zorg ervoor dat je het filtert of zuivert voordat je het drinkt.

Bronnen en putten

In sommige gebieden kun je natuurlijke bronnen of door mensen gegraven putten vinden. Deze kunnen betrouwbare bronnen van drinkwater zijn, maar controleer altijd de kwaliteit van het water voordat je het drinkt.

Er zijn verschillende manieren om water te filteren of te zuiveren. Elke manier heeft voor- en nadelen. Houd rekening met het feit dat een filter een andere werking heeft dan een zuiveringssysteem. Om het overzichtelijk te houden benoemen we hieronder de meest voorkomende manieren om water te filteren of te zuiveren. 

Koolstofwaterfilters worden veel gebruikt in draagbare waterzuiveringssystemen en zijn zeer effectief in het verwijderen van verontreinigingen en het verbeteren van de smaak van water.

Koolstofwaterfilters werken op basis van actieve koolstof, een materiaal met een indrukwekkend absorberend vermogen. Wanneer water door het filter stroomt, worden verontreinigingen zoals chloor, pesticiden en organische stoffen aangetrokken tot het oppervlak van de koolstof. Deze schadelijke stoffen blijven achter in de poriën van de koolstof, waardoor het gefilterde water schoon en gezond is om te drinken.

Naast het verwijderen van verontreinigingen verbeteren koolstofwaterfilters ook de smaak van water. Ze verminderen nare geuren en smaken, waardoor je kunt genieten van fris en verkwikkend water, zelfs als je het uit een natuurlijke bron haalt.

Veel koolstoffilters zijn ontworpen als draagbare flessen of waterzakken met ingebouwde filtersystemen. Je kunt water direct uit een rivier of meer verzamelen en het door het filter laten stromen, zonder dat je chemische behandelingen of koken nodig hebt.

Hoewel koolstofwaterfilters effectief zijn in het verwijderen van veel verontreinigingen, is het belangrijk om te onthouden dat ze niet alle micro-organismen kunnen elimineren. In gebieden waar waterbronnen mogelijk besmet zijn met bacteriën en virussen, is het raadzaam om een filter te kiezen dat ook deze ziekteverwekkers kan verwijderen.

Het koken van water is een van de oudste en meest betrouwbare methoden om water te zuiveren, en het is ook heel eenvoudig. Door water aan de kook te brengen en het een tijdje te laten doorkoken, worden de meeste bacteriën, virussen en parasieten gedood.

Om water effectief te zuiveren door te koken, moet het minstens één minuut ononderbroken koken. Houd er rekening mee dat op grote hoogte, waar het kookpunt van water lager is, wordt aanbevolen om het water drie minuten te laten doorkoken.

Het koken van water is vooral handig tijdens kamperen, wandeltochten of noodsituaties wanneer je geen toegang hebt tot andere waterzuiveringsmethoden of hulpmiddelen. Het enige wat je nodig hebt, is een hittebron en een geschikte pot of pan om het water in te koken. Laat het gekookte water wel goed afkoelen! 

Hoewel het koken van water een betrouwbare methode is om microbiologische verontreinigingen te verwijderen, moet je weten dat het geen chemische verontreinigingen kan elimineren. Als je vermoedt dat je water ook chemische verontreinigingen bevat, is het verstandig om aanvullende zuiveringsmethoden te gebruiken. Ook verwijdert het koken geen fysieke vervuiling, zoals bijvoorbeeld zand en vuildeeltjes. 

Chemische waterzuivering is een handige methode om water tijdens wandel- of trektochten te zuiveren. Het maakt gebruik van waterzuiveringstabletten of vloeistoffen met chloor of jodium om bacteriën, virussen en parasieten te doden. Volg eenvoudigweg de instructies op de verpakking om het water veilig te maken om te drinken. Deze methode van waterzuivering is compact en lichtgewicht, en vereist geen speciale apparatuur vereist. Het is echter belangrijk om te beseffen dat chemische waterzuivering geen bescherming biedt tegen chemische verontreinigingen. Als je vermoedt dat het water chemische verontreinigingen bevat, gebruik dan aanvullende zuiveringsmethoden. Ook helpt een chemische waterzuiveraar niet tegen fysieke vervuiling van water. 

Een draagbaar UV-filter is ontworpen om onderweg water te zuiveren. Het werkt door water in een fles of container te doen, het UV-licht aan te zetten en het water enkele minuten aan het licht bloot te stellen. Het UV-licht beschadigt het DNA of RNA van micro-organismen, waardoor ze onschadelijk worden. Na de behandeling is het water gezuiverd en veilig om te drinken. Het filter is handig voor avonturiers die betrouwbaar drinkwater nodig hebben, maar het verwijdert geen chemicaliën of sedimenten. Het is dus geschikt voor water wat al relatief helder is of kan worden gebruikt nadat fysieke vervuiling uit het water gefilterd is. 

Heb je toch liever persoonlijk advies van een Buitenexpert? Kom dan eens langs in één van onze winkels. Onze Buitenexperts kijken en denken graag met je mee! Zo weet je zeker dat je met een geschikt waterfilter op pad gaat. Kijk op onze verzamelpagina over lichtgewicht kamperen voor meer tips over meerdaagse trektochten.